Οι επιστολές του Μεχμέτ τ ου Πορθητή και του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου

   Η αποφράς ημερομηνία . Κρίθηκε σκόπιμη από την Ολυμπία και τον αποστέλλοντα η προβολή των επιστολών που αντήλλαξαν ο Μεχμέτ, ο Πορθητής της Πόλης, με τον τελευταίο αυτοκράτορα και ηρωικό υπερασπιστή της Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Τα κείμενα δεν έχουν μόνο ιστορική αξία.

     Αναφερόμενος ο χρονικογράφος Φραντζής στον Μεχμέτ (έχει εσφαλμένα επικρατήσει να τον αποκαλούν Μωάμεθ) γράφει: (Προηγείται το πρωτότυπο και ακολουθεί η απόδοση στη νεοελληνική)

      Ἀπαρτίσας οὖν τὰ πάντα, ὡς αὐτῷ ἐδόκει καλῶς, ἔπεμψεν ἔνδον λέγων τῷ βασιλεῖ:

      (Ο Μεχεμέτ), αφού ετοίμασε τα πάντα όπως καλύτερα νόμιζε, έστειλε μήνυμα λέγοντας στο βασιλιά:

   «Γίνωσκε τὰ τοῦ πολέμου ἤδη ἀπήρτησθαι· καὶ καιρός ἐστιν ἀπό τοῦ νῦν πρᾶξαι τὸ ἐνθυμηθὲν πρὸ πολλοῦ παρ’ ἡμῖν νῦν· τὴν δὲ ἔκβασιν τοῦ σκοποῦ τῷ Θεῷ ἐφίεμεν. Τί λέγεις; Βούλει καταλιπεῖν τὴν πόλιν καὶ ἀπελθεῖν, ἔνθα καὶ βούλει, μετὰ τῶν σῶν ἀρχόντων καὶ τῶν ὑπαρχόντων αὐτοῖς, καταλιπὼν τὸν δῆμον ἀζήμιον εἶναι καὶ παρ’ ἡμῶν καὶ παρά σοῦ; ἤ

ἀντιστῆναι καὶ σὺν τῇ ζωῇ καὶ τὰ ὑπάρχοντα ἀπολέσεις σύ τε καὶ οἱ μετὰ σέ, ὁ δὲ δῆμος αἰχμαλωτιστθεὶς παρὰ τῶν Τούρκων διασπαρῶσιν ἐν πάσῃ τῇ γῇ;»

   «Μάθε ότι έχουν τελειώσει οι πολεμικές προετοιμασίες. Ήρθε πια η ώρα να κάνουμε πράξη αυτό που θέλουμε εδώ και πολύ καιρό. Την έκβασή του την αφήνουμε στο Θεό. Τι λες; Θέλεις να εγκαταλείψεις την Πόλη και να φύγεις, όπου θέλεις, μαζί με τους άρχοντές σου και τα υπάρχοντά τους, αφήνοντας αζήμιο το λαό και από μένα και από σένα; Ή

θέλεις να αντισταθείς και να χάσεις τη ζωή σου και τα υπάρχοντά σου και συ και οι μετά σου, κι ο λαός αφού αιχμαλωτιστεί από τους Τούρκους, να διασκορπιστεί σ’ όλη τη γη;»

Ὁ βασιλεὺς δ’ ἀπεκρίνατο σὺν τῇ συγκλήτῳ·

Κι ο βασιλιάς με τη σύγκλητο αποκρίθηκε:

        «Εἰ μἐν βούλει, καθὼς καὶ οἱ πατέρες σου ἔζησαν, εἰρηνικῶς σὺν ἡμῖν συζῆσαι καὶ σύ, τῷ Θεῷ χάρις. Ἐκεῖνοι γὰρ τοὺς ἐμοὺς γονεῖς ὡς πατέρας ἐλόγιζον καὶ οὕτως ἐτίμων, τὴν δὲ πόλιν ταύτην ὡς πατρίδα· καὶ γὰρ ἐν καιρῷ περιστάσεως ἅπαντες ἐντὸς ταύτης εἰσιόντες ἐσώθησαν καὶ οὐδεὶς ὁ ἀντισταίνων ἐμακροβίω. Ἔχε δὲ καὶ τὰ παρ’ ἡμῖν ἁρπαχθέντα ἀδίκως κάστρα καὶ γῆν ὡς δίκαια καὶ ἀπόκοψον καὶ τοὺς φόρους τόσους, ὅσους κατὰ τὴν ἡμετέραν δύναμιν, κατ’ ἔτος τοῦ δοῦναι σοι καὶ ἄπελθε ἐν εἰρήνῃ. Τί γὰρ οἶδας, εἰ θαῤῥῶν κερδᾶναι εὐρεθῇς κερδανθείς; Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοι δοῦναι, οὔτ’ ἐμόν ἐστιν οὔτ’ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ· κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν».

        «Αν θέλεις να ζήσεις μαζί μας ειρηνικά, όπως και οι πρόγονοί σου, ας έχεις την ευλογία του Θεού. Γιατί εκείνοι θεωρούσαν τους γονείς μου ως πατέρες τους και τους τιμούσαν ανάλογα, κι αυτή την πόλη τη θεωρούσαν ως πατρίδα τους. Σε καιρό ανάγκης όλοι τους έτρεχαν μέσα να σωθούν και κανένας αντίπαλός της δεν έζησε πολλά χρόνια. Κράτα τα κάστρα και τη γη που μας άρπαξες άδικα, όρισε και ετήσιους φόρους ανάλογα με τη δύναμή μας κα φύγε ειρηνικά. Σκέφτηκες ότι ενώ νομίζεις πως θα κερδίσεις μπορεί να βρεθείς χαμένος; Το να σου παραδώσω την Πόλη ούτε δικό μου δικαίωμα είναι ούτε κανενός άλλου από τους κατοίκους της· γιατί όλοι με μια ψυχή (προτιμούμε) να πεθάνουμε με τη θέλησή μας και δε θα λυπηθούμε (για την απώλεια) της ζωή μας».

           Πράγματι, λοιπόν, ο αυτοκράτορας και οι συν αυτώ θα μπορούσαν, διαβλέποντας με αντικειμενική κρίση το μάταιο του αγώνα (όπως έκανε και ο αδελφός του επτά χρόνια αργότερα στο Μυστρά), να παραδώσουν την Πόλη και να έσωζαν τη ζωή τους.  

           Θα ζούσε, λοιπόν, ενδεχομένως, σ’ αυτή την περίπτωση, κάποια χρόνια ακόμη αλλά θα παρέμενε  ένας άσημος και ανυπόληπτος στην Ιστορία αυτοκράτορας, ενώ, με τη γενναία και αντάξια της ελληνικής του συνείδησης πράξη, διερμηνεύοντας την κοινή πεποίθηση, επέλεξε να θυσιάσει τη ζωή του, τοποθετώντας υπεράνω αυτής την πίστη στα ιδανικά του. Έτσι κατέλιπε δαφνοστεφανωμένο τ’ όνομά του στους αιώνες κι έγραψε μια ακόμη ένδοξη σελίδα στην Ελληνική Ιστορία. ν.μ.